Kroniek eener kloosterzuster van het voormalig Bossche klooster “Marie͏̈nburg” over de troebelen te ‘s-Hertogenbosch e.e. in de jaren 1566-1575

1575_Bosc_Anon

Alfen, H. van, red. Kroniek eener kloosterzuster van het voormalig Bossche klooster ‘Marie͏̈nburg’ over de troebelen te ’s-Hertogenbosch e.e. in de jaren 1566-1575. Uitgave van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant ; [N.r., no. 27] 27. ’s Hertogenbosch, 1931. https://www.dbnl.org/tekst/_kro012kron01_01/index.php.

Auteursgegevens

Naam
Geslacht	v
Religie	katholiek
Educatie	Spelt veel fonetisch, vermoedelijk niet heel veel onderwijs genoten
Beroep	zuster tertiarissenklooster Den Bosch

Inhoud van de tekst

Beschreven begin	1566
Contemporain begin	1566
Plaats onderwerp	Den Bosch

Notities

De Bossche kroniek van de Tertiarissenzusters aan de Uilenburg in Den Bosch is door een onbekende zuster opgetekend. Deze was een minder geschoold schrijfster, gezien de stijl, inconsequente spelling, taalgebruik en organisatie van de tekst. Ze springt van de hak op de tak. Van Alfen stelt dat de onregelmatigheden deels ook aan een kopiist te wijten kunnen zijn.

De kroniek begint in 1566 met de beeldenstorm, en eindigt in 1575. Neeltje van Aardenne, student aan de universiteit Leiden, observeerde in haar scriptie dat de kroniek is opgesteld om de algemene troebelen van de Opstand in voornamelijk Den Bosch vast te leggen; de schrijfster vangt namelijk aan in 1566 bij het indienen van het Smeekschrift der Edelen en vervolgens het uitbarsten van de beeldenstormen en niet bij de stichting van het klooster. De troebelen zijn het subject, niet de dagelijkse beslommeringen in het klooster. Slechts één keer wordt een zuster - de mater - bij naam genoemd en er zijn geen serieuze financiële aantekeningen in opgenomen. Daarnaast waaiert de schrijfster uit naar andere plaatsen die slachtoffer worden van oorlogsgeweld en plunderingen zoals Haarlem, slot Loevestein en omringende plaatsen als Oisterwijk, Geertruidenberg en Grave. Zelfs internationale ontwikkelingen worden opgenomen, zoals Filips II’ overwinningen op de Turken, het noodweer in Montpellier en de dood van Gaspard de Coligny in Parijs. De kroniek moet bedoeld zijn om een beeld te geven van al wat de goede Katholieke wereld werd aangedaan door hen die ‘onder den scyn van goet die Confessy van Outsborch int lant (wensen te) brengen’. Zij worden gelukkig vaak tegengewerkt door allerhande wonderen, zoals wanneer een aantal Geuzen een beeld van St. Jan beschimpt en zij accuut worden afgestraft met algehele verlamming.

Literatuur

Inleiding bezorger.

Kuijpers, H. M. E. P. (2015). ‘O, Lord, save us from shame’: Narratives of Emotions in Convent Chronicles by Female Authors during the Dutch Revolt, 1566–1635’. In S. Broomhall (Ed.), Destroying Order, Structuring Disorder: Gender and Emotions in Medieval and Early Modern Europe (pp. 127-146). Ashgate/Gower.