Aenteeckeningen van de Waere ende Naeckte Beschryvinge van de Troubels ende beroertens voorgevallen binnen de Princelijk stadt Brussel, beginnende met den jaere 1717 ende eyndigende met den jaere 1719, waerin gehandelt wort van de droeve ende lanckbeclachde doodt van Franciscus Anneessens Borger ende Deken der voors. Stadt

1719_Brus_Hage

Anoniem. “Aenteeckeningen van de Waere Ende Naeckte Beschryvinge van de Troubels Ende Beroertens Voorgevallen Binnen de Princelijk Stadt Brussel, Beginnende Met Den Jaere 1717 Ende Eyndigende Met Den Jaere 1719, Waerin Gehandelt Wort van de Droeve Ende Lanckbeclachde Doodt van Franciscus Anneessens Borger Ende Deken Der Voors. Stadt.” Brussel, 1719. ASB Archives historiques, Registre 3350. Stadsarchief Brussel.

Auteursgegevens

Inhoud van de tekst

Notities

Met dank aan Tinka de Haan

Auteursinformatie

Guillaume/Guillielmus Van der Haghen/Haegen (auteur van het origineel)

**Geboren: ** 1641¹

                    Vader (mogelijk): Henri van Eesbeeck van der Haegen **.** <sup>2</sup>

                    Moeder (mogelijk): Caroline Maria de Courduanier **.**

Gestorven: **1722 (22³ of 24<sup4</sup> juni **)

**Begraven: ** Onbekend

**Getrouwd: **nee

**Religie: **Augustijner monnik

**Professie: ** In 1689 geciteerd als rector van de priorij van Jericho te Brussel.⁵

                    14 januari 1708: gekozen tot prior van Groenendael.<sup>6</sup>

Motief

Crisis

Vanaf het bombardement op Brussel in 1695 wordt de informatie per jaar veel uitgebreider dan alle jaren daarvoor.

Het zou ook kunnen dat Van der Haeghen zijn kroniek is gaan schrijven aan de hand van bronnen die beschikbaar kwamen op het moment dat hij werd aangesteld als prior van Groenendael. De bibliotheek van Groenendael stond bekend als één van de belangrijkste bibliotheken van de Nederland.⁷ De anonieme auteur verwijst ook naar deze ‘wijtvermaerde Biblioteque van Groenendael’ (pagina 209 ter, scan 108). Dit zou wel betekenen dat de hele kroniek in retroperspectief is geschreven.

Public Roles

Onbekend

Education

Onbekend

Profession

Wordt in ieder geval in 1689 geciteerd als rector va de priorij van Jericho te Brussel

Word top 24 januari 1708 gekozen als prior van Priorij Groenendael. Dient in 1721 zijn ontslag in. Wordt een laatste keer als prior aangeduid op 17 mei 1721.⁸

Biografische gegevens

Guillaume of Guillielmus van der Haghen/Hagen/Haeghen wordt in dit werk de broer van sIn de stamboom van de familie Eesbeeck van der Haeghen is echter geen verwijzing naar Guillielmus te vinden. Waar de anonieme auteur deze informatie vandaan heeft is niet duidelijk. De link met Honoré Henri van Eesbeeck zou wel kunnen verklaren waarom er in dit notitieboek zoveel aandacht wordt besteed aan het vonnis van Anneessens; blijkbaar speelde deze man een rol in deze zaak⁹

Van de hand van Van der Haegen

Er lijken in ieder geval nog twee handschriften van Van der Haegen bewaard gebleven te zijn in de koninklijke bibliotheek van België:

• Een ‘lectionnaire’, Ms. 3108, inventaris Van den Gheyn, no
• ‘ Amor divinus adumbratus in D.N. Jesu Christo’.

https://opac.kbr.be/LIBRARY/doc/SYRACUSE/17201969

Anonieme Auteur

De anonieme auteur die dit werk van Guillielmus heeft gekopieerd kan heel goed banden met de familie Van der Haegen hebben gehad. Hij had toegang tot de werken van Van der Haegen én lijkt geïnteresseerd geweest te zijn in het vonnis van Anneessen, een zaak waarin Guillielmus’ broer Honoré Henri een rol in gespeeld lijkt te hebben.

** Linkadressen**

** Over de priorij Groenendael**

https://www.hoeilaart.be/overblijfselen-van-de-priorij-van-groenendaal

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/39792

<https://www.heemkundehoeilaart.be/historiek/geschiedenis-van-hoeilaart/de- priorij-groenendaal/>

https://collections.heritage.brussels/nl/objects/30907

biografisch portaal Honoré Henri

http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/nbwv/#source=5&page=172&view=imagePane

Stamboom Henri van Eesbeeck van der Haegen (vader Honoré Henri)

https://gw.geneanet.org/pierfit?lang=en&pz=henri&nz=van+eesbeeck+dit+van+der+haeghen&p=henri&n=van+eesbeeck+dit+van+der+haeghen

De kroniek

Tijdsperiode kroniek: 1044-1704

**Levensperiode auteur: **1641-1722

Plaats kroniek: Brussel

**Woonplaats auteur: **Priorij Groenendael, Hoeilaart

**Contemporain?: **Nee, maar vanaf 1695 wel veel uitgebreider.

Het lijkt bij deze bron te gaan om een aantekeningenboekje waarin allerhande aantekeningen en verhalen door de anonieme auteur zijn opgetekend. Twee delen hiervan lijken een kopie van een kroniek te zijn, namelijk:

Scan 3 (pagina 3): Aanteeckeningen van de Waere ende Naeckte Beschrijvinge van de Troubles ende Beroertens voorgevallen binnen de Princelijk stadt Brussel. Beginnende met den jaere 1717 en eijndigende met den jaere 1719 waer in gehandelt wort van de droeve en lanckbeclaede Dood van Franciscus Anneessens Borger ende Deken der voors stadt.

Toch is dit meer een beschrijving van de gebeurtenissen in verhalende vorm, met gedichten, lof- en klaagzangen en gekopieerde nieuwsberichten, dan dat het een kroniek lijkt te zijn. Dit onderdeel van de bron lijkt te lopen tot pagina 49 (scan 27) waarop te lezen valt: Nota: dese laeste woorden stonden op het eijnde van het Manuscript waer uijt dit geschreven is ende het welck scheen geschreven te sijn geweest in ‘t jaer 1719 ofte korts daer naer. Het is deze zin die doet vermoeden dat pagina 3-49 een kopie betreft, en geen eigen tekst. Deze pagina’s gaan enkel over het vonnis van Franciscus Anneessens. Na dit deel volgen allerhande teksten, van grafschriften tot rijmdichten tot brieven.

Vanaf scan 103 lezen we een kroniekje gebaseerd op de bronnen: Beroertens in Brussel van Van der Hagen; de Chronyk van Vlaandere; Memoires dus Marquis de Fenquires. Op scan 108 is te lezen:

Noteert dat die bemerkinge is uijtgeschreven uijt het manuschrift voor titel voerende Brusselsche antiguiteijten, incomsten ende Huldingen der Keijseren, Koninghen, Koninginnen, Hertoghen ende Princen etc. 1683 ende word gezeijd geschreven te zijn door der uijtmuntenden en de eedelen Heere Van de Hagen Prior van Groendendal, Broeder van der zeer Edelen Heere Honorius Hencricus van Eesbeeck gezeijd van der Haghen. Vicontte van der Haghen Cancelier van Brabant welke manuschrift is berustende op de wijtvermaerde Biblioteque van de Priorij van Groenendal. _ _

op pagina 237 (scan 123) staat:

Vervolg van eenige Aanteeckeningen uijt het Manu-schrift van den Heere Guillielmus Van der Hagen setert het jaar 1708 of 9.

Prior van Groenendael door dien Heer van eijgen Handig zelfs beschreven voor Tijtel voerende

Brusselsche

Antiquitijten, incomsten en Huldingen der Keyseren, Koninghen, Koninginnen Hertogen, ende Rpincen etc.

item

Beschrijvinghe van alle de succesive Gouverneurs; ende andere Geschiedenissen binnen Brussel, en daer ontrent, overcomen, setert haere eersten oorspronck welk Manu Schrift is berustende op de wijtvermaerde Bibliotecque van Groenendael.

Vanaf deze pagina begint dus eigenlijk pas de kroniek, met telkens een jaar, datum en gebeurtenis. Het gaat hierbij dus om een andere titel dan hoe deze nu in het bronnencorpus is aangegeven. Wel gaat het hierbij telkens om één gebeurtenis per jaar en zitten er tussen de beschreven jaren flinke gaten. (bijvoorbeeld op pagina 253 (scan 131) waar een gebeurtenis in 1624 wordt opgevolgd door een gebeurtenis uit 1635). De informatie gaat veelal over financiën en belastingen. Vanaf pagina 271 (scan 141) worden er steeds meer gebeurtenissen per jaar genoemd. Hier komt ook het bombardement van Brussel in 1695 aan bod, waarbij uitgebreid de slachtoffers worden benoemd en de schade wordt vermeld. Het bombardement en de gevolgen ervan beslaan in de kroniek ineens 6 pagina’s, terwijl daarvoor meerdere jaren op één pagina werden behandeld. Vanaf 1695 zijn er steeds meerdere pagina’s aan één jaar gewijd. Toch lijkt het er niet op dat dit komt omdat de kroniek vanaf dat moment contemporain wordt voor de schrijver, omdat op pagina 281 (scan 145 ) is te lezen: Ziet het zelve hier achter op het jaer 1700. Dit wijst erop dat de schrijver van deze kroniek dit niet heeft geschreven op het moment van de gebeurtenis, omdat er vóór 1700 (deze tekst staat bij het jaar 1697) al verwezen wordt naar de tekst bij 1700.

Op pagina 321 (scan 165) is te lezen: Vervolg van het Manuschrift van den heer van der Hagen. De kroniek eindigt op pagina 324 (scan 167) met de woorden: hier eyndigt het Manuschrift van den Heer van der Hagen. De kroniek van Van der Hagen is door de anonieme schrijver waarschijnlijk rond 1719 of daarna gekopieerd, omdat in het aantekeningboekje ook vertellingen over de gebeurtenissen van 1719 staan. De kroniek van Van der Hagen is volgens de anonieme auteur geschreven in 1708 of 1709, terwijl de kroniek tot 1704 loopt. Hierdoor mogen we ervan uitgaan dat de gehele kroniek in retrospectief is geschreven.

[1] M. Dykmans, Obituaire du monastère de Groenendael dans la Forêt de Soignes (Brussel, 1940) 201. Hier staat in voetnoot 1: ‘il l’était encore, á 80 ans, le 11 mai 1721 (ms DE COOTH, Bibliothèque des Bollandistes, 37, f. 284).

[2] In de kroniek is op pagina 209ter ( scan 108 ) te lezen: _Prior van Groenendal, Broeder van den zeer Edelen Heere Honorius Henricus van Eesbeeck gezeijd van der Haghen Vicontte van der Haghen Cancelier van Brabant.. _Aan de hand van de stamboom van deze Henricus van Eesbeeck blijkt de informatie over de ouders van Guillielmus.

[3] E. Persoons, Prieuré de Groenendaal, à Hoeilaart in Monasticon Belge (Liège 1970) 1067-1087.

[4] M. Dykmans, Obituaire du monastère de Groenendael dans la Forêt de Soignes (Brussel, 1940) 201.

[5] Dit is volgens een voetnoot van Dykmans te vinden (voetnoot 1, pagina 201) in het kerkelijk archief van het algemeen rijksarchief van België, nr 18.302. Zelf heb ik dit niet kunnen achterhalen.

[6] Dykmans, 201, voetnoot 1.

[7] https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/39792

[8] E. Persoons, Prieuré de Groenendael à Hoeilaart, Monasticon belge, (Liège 1970) 1067-1087. Deze verwijzing en de informatie die er te vinden is hebben we te danken aan Michel Erkens, Voorzitter van vereniging ‘Het Glazen Dorp’.

[9] Zie hiervoor het biografisch portaal van Honoré Henri bij de linkadressen.

Literatuur