Kroniek I van Lambert Rijckxz Lustigh

1722_Huiz_Lust

Lustigh, Lambert Rijckxz. Kroniek I van Lambert Rijckxz Lustigh. Huizen: Drukkerij Visser, 1973. https://dbnl.nl/tekst/lust016lamb01_01/.

Auteursgegevens

   
Naam Lambert Lustigh
Geslacht m
Geboortedatum 1656?
Geboorteplaats Huizen
Datum overlijden 1727
Religie Gereformeerd
Publieke rollen Schepen van Huizen
Beroep veehouder, schaarmeester, onderhoudsman van de afwatering

Inhoud van de tekst

   
Beschreven begin 1713
Contemporain begin 1713
Plaats onderwerp Huizen

Notities

Met dank aan Tinka de Haan

Auteursinformatie

Lambert Rijckxz/Rijcksz/Rijks Lustigh

**Geboren: **16-04-1656 óf 23-03-1654 te Huizen.1

** **Vader: Rijck Heijndricksz Lustigh, schepen te Huizen

                    Moeder: Oeultien Jans

                    Broer: Hendrick Rijcksz Lustigh

**Gestorven: **18-12-1727.2

**Begraven: **22-12-1727.3

** **Impost: fl. 3,-

**Getrouwd: **14-08-1678 met Weijmtje Gerrits (overleden 25-01-1717).4

                    Samen kregen zij acht kinderen.

**Religie: **Gereformeerd, op 2 april 1679 na belijdenis aangenomen tot lidmaat der Hervormde Gemeente van Huizen.5</sup>

**Professie: **Van 1688-1715 schepen van Huizen.

                    Veehouder.

                    Onderhoudsman van de afwatering ten dienste van Stad en Lande van Gooiland.<sup>6</sup>

                    Schaarmeester in 1723.

Religie

Lambert Rijcksz Lustigh was lidmaat bij de gereformeerde kerk van Huizen. Uit de kroniek wordt aan de hand van de vele verwijzingen en citaten duidelijk dat hij goede Bijbelkennis had, en probeerde een goed christelijk leven te leiden. De brieven aan zijn broer begint hij met zinnen als: ‘ende aen alle die met u den Heere Vreesen in alles’; ‘en gij alle die aendagtelijk op des Heeren wercken Let’; ‘en gij alle de met een goddelijk verligt verstant van godt benadigt sijn’. Hij haalt Bijbelteksten aan voor een vergelijking bij oorlogsvoering en rampen, vooral als een waarschuwing tegen de goddeloosheid van zijn tijd.

        In 1793 werd door Drukkerij Visser een boekje uit gebracht naar aanleiding van het 50-jarig jubileum.<sup>7</sup> Hierbij was de wens een stukje dorpshistorie in druk te brengen, waardoor men al snel uitkwam bij het werk van Lambert Rijcksz. Lustigh. In dit boekje staat een verzameling van geschreven werk van Lustigh, niet alleen afkomstig uit zijn kroniek. Dat hij niet alleen maar volgzaam was in de kerk blijkt uit het feit dat hij in 1700 door de kerkeraad tot de orde is geroepen voor het houden van ‘gezelschappen ter verdieping van het geestelijk leven’ door Jan Janszoon uit Naarden.<sup>8</sup> De kerk verbood deze bijeenkomsten omdat ze tegelijkertijd plaatsvonden met de catechesatielessen van de predikant. Deze lessen verloren aan bezoekers, omdat veel mensen nieuwsgierig geweest zouden zijn naar de bijeenkomsten van deze Jan Janszoon. Als gevolg hiervan werden de bijeenkomst verboden en Jan Janszoon werd door de schout verdere toegang tot het dop ontzegd. Lustigh krijgt een berisping van de kerkeraad, waarop hij ‘hoewel niet volmondighlic, sigh voor ergernissen geven te sullen wachten’.<sup>9</sup> Hierna volgt blijkbaar toch nog een bijeenkomst, waarop de schout toezegt te zullen ingrijpen wanneer dit nog een keer voorkomt. Hierna zijn de samenkomsten niet meer voorgekomen.

        In 1714 komt Lustigh nog een keer op negatieve wijze in contact met de kerkeraad, nadat hij een katholieke dode heeft gedoopt. Wederom is het Koeman die schrijft dat in een verslag van de kerkeraadsvergadering van 1714 is te lezen dat:

Broeder Lambert Rijksz Lustigh wegens openbare gegevene ergenisse tot Hilversum, door het doopen van een paepsche doode in de Name des Drie Eenige Gods gesependeert, en voor dese Reijse de Tafel des Heeren ontsejjt. Dog dewijl hij volkomen leetwesen daerover aen ons heeft betuijgt soo is voorgenomen om, indien geen andere ergernissen mid-lerwijl vooren komen, hem de volgende Bedieningen tot ‘d Heeren Avondmaal toetelaten, gelijk hij sig ook gewilliglijk aen dese Censure, bij de uijtkomste heeft onderworpen.10

Volgens Koeman zorgden deze conflicten ervoor dat veel dorpsgenoten Lustigh als een lastpost zagen. Het is zeer waarschijnlijk dat het gedrag van Lustigh en de berispingen die hem dit opleverde ervoor gezorgd hebben dat hij nooit werkzaam is geweest binnen de kerk, ondanks zijn vrome en door Bijbelteksten doordrongen geschriften.

Motief

Het boekje van Visser vertelt ons dat Lustig zijn kopieën en geschriften ondertekende met ‘voor een eeuwige memorie bij mij ondergetekende opgestelt wegens den stede van Naerden ende Goijsche dorpen en noch eijts van haare schoone maatlanden. Anno..’.11 De laatste bladzijden van de kroniek ontbreken, dus we weten niet of hij ook de kroniek op deze manier heeft afgesloten. Toch geeft deze standaard afsluiting aan dat Lustigh teksten kopieerden en uitwerkten om ze te bewaren en herinneren. Zeer aannemelijk dus dat hij de kroniek ook om die reden is begonnen.

Public Roles

Lambert Rijcksz was van 1688 tot 1715 Schepen van Huizen.

Education

Onbekend

Profession

Op 25 maart 1723 wordt hij door de president-schepen van Naarden aangehaald als ‘schaarmeester’.12 Dit houdt in dat Lustigh het beheer was opgedragen over de gezamenlijke weiden van het dorp. Buiten zijn bestuurlijke werkzaamheden was hij werkzaam als veehouder, wat zijn extreme interesse in veeziektes verklaart. In 1680 kocht hij een huis en een hofstede voor fl. 435,-.13 Volgens Koeman was hij ook nog onderhoudsman van de afwatering ten dienste van Stad en Lande van Gooiland.<sup14</sup> In een resolutie van Holland van 24 mei 1727 geeft Lustigh ook nog aan twee keer kademeester geweest te zijn.15

Biografische gegevens

De kroniek van Lustigh is vooral heel bruikbaar voor de geschiedenis van Huizen en omgeving. Over zichzelf schrijft hij niet veel, en veel meer dan de gegevens die al bij religie en professie gegeven zijn is er niet te vinden. Op de pagina van genealogieonline zijn verwijzingen naar documenten te vinden die aan kunnen tonen in wat voor kringen Lambert zich bewoog, omdat hij hier vaak als voogd of getuige optreedt. Deze stukken zijn online echter niet te bekijken.

Een aantal gegevens over de kringen waarin hij zich bevond zijn wél uit de kroniek te halen. Zijn dochter is getrouwd met Pieter Lambertsz., schipper van de veerboot van Huizen naar Amsterdam.16 Zijn zwager is Kornelis Kornelisz. Kuijper. In de passage waarin hij hem noemt heeft hij het over de vangst in een van zijn fuiken, wat doet vermoeden dat deze zwager visser was.17 In dezelfde passage schrijft hij dat deze Kornelis voor zijn vangst meer geld zou hebben geregen van zijn zoon Rijck. Dit zou kunnen betekenen dat zijn zoon werkzaam was als vishandelaar. Ook het overlijden van zijn ‘Lieve vrouwe’ noemt hij in de kroniek, evenals het feit dat zij begraven is in het koor van de kerk in het graf van haar vader.18 Samen met haar kreeg hij acht kinderen: Neeltien, Gerritien, Wijmptien, Cornelia, Rijck, Melidien, Cornelis en Adriaan. Van in ieder geval zes van hen is bekend dat zij een lang leven hebben geleid.

        De vader van Lambert, Rijck Hendricksz. Lustigh, was ook schepen van Huizen. Arm lijkt de familie niet te zijn geweest, af te lezen aan bijvoorbeeld de gemaakte kosten voor het huis en de hofstede. Na zijn overlijden liet Lustigh zijn huis na aan zijn oudste zoon Rijck. Op 29 januari 1728 verkocht hij Lamberts meubelen ter waarde van fl. 87,60.<sup>19</sup>

        Lambert lijkt een belezen man geweest te zijn, die zich interesseerde in alles wat er om hem heen gebeurde. Hij vond het belangrijk zoveel mogelijk vast te leggen, zodat de gebeurtenissen herinnerd zouden worden. Hij trok hiervoor door de omgeving, stelde veel vragen en wilde zoveel mogelijk documenten inzien. Hoewel hij als zeer christelijk en vroom overkomt, voorkwam dit niet dat hij enkele keren op negatieve wijze in contact kwam met de kerkeraad. In het dorp werd Lustigh soms als lastpost gezien. Vandaag de dag wordt hij door (amateur)historici uit de omgeving ook wel als geschiedschrijver of historicus aangeduid.

Van de hand van Lustigh

Rijksarchief Hilversum

https://hdl.handle.net/21.12143/188220547

https://hdl.handle.net/21.12143/209271214

https://hdl.handle.net/21.12143/209271236

https://hdl.handle.net/21.12143/209271247

https://hdl.handle.net/21.12143/209271260

https://hdl.handle.net/21.12143/209271272

https://hdl.handle.net/21.12143/209249052

https://hdl.handle.net/21.12143/188209019

https://hdl.handle.net/21.12143/209271288

Linkadressen

Genealogie online

https://www.genealogieonline.nl/stamboom-schipper-huizen-velsen/I1658.php

Kroniek van Lambert Rijckz Lustigh

https://gooiland.50plusser.nl/?page=article&warticle_id=91579&KRONIEK-VAN- LAMBERT-RIJCKSZ- LUSTIGH-1654-1727#.YOQYmugzaUl

J.G. Koeman, ‘Lambert Rijksz. Lustigh’, in: Tussen Vecht en Eem , 4:1 (1974) 24-30.

https://www.tussenvechteneem.nl/wp-content/uploads/2015/09/TVE1974-01.pdf

A.J. Kölker, ‘Opnieuw een handschrift van Lambert Rijkx Lustigh ontdekt’, in: Tussen Vecht en Eem , 3:1 (1973) 9-12.

https://www.tussenvechteneem.nl/wp-content/uploads/2015/09/TVE1973-01.pdf

De Kroniek

_ _

Tijdsperiode kroniek: april 1713- februari 1722

**Levensperiode auteur: **1656-1727

Plaats kroniek: Het Gooi (‘Goy-landeke’)

**Woonplaats auteur: **Huizen

**Contemporain?: **Ja, begonnen met schrijven op 57-jarige leeftijd

Het manuscript is te vinden in het Noord-Hollands Archief, 176: Losse Aanwinsten, inv.nr. 1527, telt 214 bladzijden en is 33x21,5 centimeter.20 De kroniek is deels in briefvorm gericht aan Lamberts broer Hendrick Rijcksz Lustigh, die in Sneek woonde. Een deel van de kroniek is meer een dagboekvorm en weer een ander deel is in de vorm van overlevering. Het slot ontbreekt door beschadiging. Jan Schipper maakte in 2009 een zeer volledige transcriptie, voorafgegaan door wat biografische informatie over de auteur en een index van beschreven onderwerpen.21 De interesse van Lustigh lag bij gebeurtenissen in het Gooi, maar ook de geschiedenis van de Erfgooiers trekt zijn aandacht. Dit zijn mannelijke bewoners van het Gooiland die samen met andere het gebruiksrecht (schaarrecht) hadden over de bebouwbare grond. Ook veeziektes komen veel terug in de kroniek. De meeste informatie komt uit zijn eigen woonplaats, maar ook omliggende gebieden komen aan bod. Daarnaast citeert en kopieert Lustigh vrij veel krantenberichten. Zo ging hij meerdere keren op bezoek bij Dr. Berch in Amsterdam. Deze Hubertus Berch had een historie over het Gooi geschreven, die volgens Lustigh zeer onvolledig was. Ook deed hij veel onderzoek naar de geschiedenis van Oud Naarden, waarvoor hij bijvoorbeeld de papieren van het voormalige klooster bekeek. Hij haalde zijn informatie niet alleen uit geschreven bronnen, maar bezocht ook meerdere keren de plaats waar de oude stad Naarden (verwoest rond 1350) had gelegen.22 Het bezoek aan archieven werd hem niet altijd in dank afgenomen. Het stadsbestuur van Naarden heeft hem bijvoorbeeld inzage geweigerd in verschillende akten. Van andere archiefstukken maakte Lustigh zeer nauwkeurige aantekeningen en kopieën. Veel van deze geschriften zijn bewaard gebleven.

[1] In het voorwoord van Jan Schipper bij de kroniek staat dat Lambert werd geboren op 16-04-1656, afgeleid van informatie uit de kroniek op blz. 193: ‘actum dit bij mij geschreven den 21 maart 1720 Lambert rijckxz Lustigh: out 63 Jaren elf maanden en vijff dagen’. Een jubileumuitgave van Drukkerij Visser stelt dat in de kerkelijke registers van Huizen te lezen valt dat hij op 23-03-1654 is geboren. Deze kerkelijke registers heb ik niet online kunnen vinden. (A. Nonymus, Lambert Rijckszoon Lustigh, Schepen van Huizen (Huizen 1973), 7.)

[2] Volgens het boekje van Drukkerij Visser is hij op 18 december begraven en niet gestorven. Op de pagina van Genealogieonline staat 18 december 1727 als overlijdensdatum.

[3] Op de pagina van Genealogieonline staat 22 december 1727 als datum waarop Lustigh is begraven, met als impost kosten fl. 3,-.

[4] Zie het voorwoord van Jan Schipper bij de kroniek van Lustigh.

[5] Huizen-DTB-5A-Lidmatenregister: 02-04-1679: Lambert Rijcksz en Weijmptien Gerrits doen belijdenos.

[6] J.G. Koeman, ‘Lambert Rijksz. Lustigh’, in: Tussen Vecht en Eem , 4:1 (1974) 24-30, aldaar 29. Koeman benoemt dit in zijn tekst, ik heb dit niet kunnen terugvinden.

[7] A. Nonymus, Lambert Rijckszoon Lustigh, Schepen van Huizen (Huizen 1973).

[8] Lambert Rijckszoon Lustigh, Schepen van Huizen , 11.

[9] Lambert Rijckszoon Lustigh, Schepen van Huizen , 12.

[10] J.G. Koeman, ‘Lambert Rijksz. Lustigh’, in: Tussen Vecht en Eem , 4:1 (1974) 24-30, aldaar 28.

[11] Lambert Rijckszoon Lustigh, Schepen van Huizen, 8.

[12] J.G. Koeman, ‘Lambert Rijksz. Lustigh’, in: Tussen Vecht en Eem , 4:1 (1974) 24-30, aldaar 29.

[13] J.G. Koeman, ‘Lambert Rijksz. Lustigh’, in: Tussen Vecht en Eem , 4:1 (1974) 24-30, aldaar 27.

[14] J.G. Koeman, ‘Lambert Rijksz. Lustigh’, in: Tussen Vecht en Eem , 4:1 (1974) 24-30, aldaar 29.

[15] Resolutien van de Heeren Staaten van Hollandt ende Westvriesland, in haar Edele Groot Mog. Vergaderingh genoomen in den jaare 1727 , resolutie nummer 5, pagina 806-708. https://books.google.nl/books?id=DrJJAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=nl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false

[16] Kroniek Lustigh, 18.

[17] Kroniek Lustigh, 193.

[18] Kroniek Lustigh, 131.

[19] J.G. Koeman, ‘Lambert Rijksz. Lustigh’, in: Tussen Vecht en Eem , 4:1 (1974) 24-30, aldaar 30.

[20] https://hdl.handle.net/21.12102/CC456B8A88824DE69BABF5BEB132D5C6

[21] Jan Schipper, Transcriptie ‘Kroniek I’ van Lambert Rijckxz Lustigh (1656-1727) (Arnhem 2009).

[22] J.G. Koeman, ‘Lambert Rijksz. Lustigh’, in: Tussen Vecht en Eem , 4:1 (1974) 24-30, aldaar 29.

TD: link naar manuscript: https://noord- hollandsarchief.nl/bronnen/archieven?mivast=236&miadt=236&mizig=210&miview=inv2&milang=nl&micols=1&micode=176&mip2=1527

Literatuur