Een dagverhaal van Jhr. Johan Vegelin van Claerbergen: omtrent de troubelen van het jaar 1748

1748_Leeu_Vege

Vegelin van Claerbergen, Jan. Een dagverhaal van Jhr. Johan Vegelin van Claerbergen: omtrent de troubelen van het jaar 1748. S.l.: sn, 1899. https://www.dbnl.org/tekst/vege009dagv01_01/.

Auteursgegevens

Inhoud van de tekst

Notities

Met dank aan Tinka de Haan

_Auteursinformatie
_

Jan (Johan) Vegelin van Claersbergen

**Geboren: ** 27 augustus 1690, Oldeboorn

                           Vader: Hessel Vegelin van Claersbergen   

                           Moeder: Anna Maria van Vierssen

**Gestorven: **28 juli 1773, Langweer

**Begraven: **Onbekend

**Getrouwd: **29 maart 1722 met Cecilia Isabella van Burum

** **Samen 4 kinderen.

**Religie: **Gereformeerd¹

**Professie: **

Raadsheer aan het Hof van Friesland

Motief

Aangezien de kroniek zich richt op de troebelen in de tijd van de doelistenbewegingen, kan ervan uitgegaan worden dat het hier een crisiskroniek betreft. Omdat Johan dicht bij de informatie en gebeurtenissen was, heeft hij zich waarschijnlijk in de mogelijkheid gezien het vast te leggen.

Public Roles

Grietman van Doniawerstal

Education

jurist

Profession

Johan Vegelin van Claersbergen was een belangrijke Friese regent. Van 1720-1722 was hij Raadsheer bij het Hof van Friesland. In 1722 nam hij het grietmanschap van Doniawerstal over van zijn schoonvader. Een Grietman was een soort plattelandsburgemeester en rechter in één. Hij bleef dit tot zijn dood in 1773. Verder speelde hij een belangrijke rol in verschillende bestuurlijke organen van Friesland. Zo was hij gecommitteerde van de Admiraliteit van Friesland, lange tijd ordinaris gedeputeerde van de Staten Generaal der Verenigde Nederlandse Provinciën, lid van de gedeputeerde Staten van Friesland, gecommitteerde van de provinciale Rekenkamer van Friesland.² De privé correspondentie met andere politieke functionarissen, aanwezig in het archief van Vegelin van Claerbergen in Tresoar, bevat ontzettend veel informatie die veel vertellen over de politieke en sociaal-economische situatie in Doniawerstal maar ook van daarbuiten.

Biografische gegevens

Jonkheer Johan Vegelin van Claerbergen was lid van een voorname Friese familie die veel grietmannen en militairen voortbracht. Vanaf 1814 zijn verschillende leden van deze familie in de Nederlandse adel opgenomen.³ Hoewel de vader van Johan ook Grietman was, werd deze functie overgedragen op Johans oudere broer. In 1720 werd Johan raadsheer in het Hof van Friesland, maar in 1722 verkocht hij dit ambt voor ruim 22.000 Carolusguldens. Voor bijna het dubbele van dat bedrag, 23.337 Carolusguldens, kocht hij het ambt van grietman van Doniawerstal over van zijn schoonvader.⁴ Hij was continu bezig met het uitbreiden van zijn grondbezit en bracht dit ook telkens in kaart. Kaartenmaken was sowieso iets waar hij veel mee bezig was. Hij werd hierbij geholpen door Willem Loré. Hij liet een grote wandkaart maken van de provincie Friesland, een kaart die in 1739 bekend kwam te staan als de Vegelinkaart.⁵ Van zijn verschillende reizen door de zuidelijke Nederlanden hield hij verslagen bij, waarvan sommige in geheimschrift zijn.⁶ Door alle verschillende bestuurlijke ambten én uit erfenissen wist hij een aardig vermogen op te bouwen. Naast deze werkzaamheden wierp hij zich vaak op als belangenbehartiger voor verschillende familieleden als bijvoorbeeld zaakwaarnemer, curateur of executeur.

        In zijn pricvéleven ging het Johan iets minder rooskleurig af. Zijn vrouw Cecilia overleed al in 1731, op jonge leeftijd. Hij overleefde daarnaast zijn zoon en schoondochter, die respectievelijk in 1750 en 1753 overleden. Zijn dochter Catharina Johanna overleed in 1762. Zijn testament stelde Johan zeer precies op. Na zijn overlijden in 1773 viel zijn grondbezit in Doniawerstal  toe aan zijn kleinzoon Frans Julius Johan van Eysinga en dat in Haskerland aan zijn kleindochter Catharina Lucia.<sup>7</sup>

Van de hand van …

Verzameling van drie diverse stukken over het Regt van vergraving der Laage Veenlanden &c. (1766)

<https://www.catawiki.com/en/l/21189621-jr-jan-vegelin-van-claerbergen- verzameling-van-drie-diverse-stukken-over-het-regt-van-vergraving-der-laage- veenlanden-c-1766>

Remonstrantie aan de Staten van Friesland over het regt van vergraving der laage veenen in de grietenijen Aengwirden, Schoterland, enz. (1766).

https://lib.ugent.be/nl/catalog/ggc01:406906637

Vertoog over de veengraveryen, Volume 1

https://books.google.nl/books?id=qUJnAAAAcAAJ&printsec=frontcover&source=gbs_atb&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false

Linkadressen

Wikipedia

https://nl.wikipedia.org/wiki/Johan_Vegelin_van_Claerbergen

Biographisch woordenboek

https://dbnl.org/tekst/aa__001biog23_01/aa__001biog23_01_0158.php

Een verkennend onderzoek naar de oorzaken en effecten van twee onbekende overstromingen in Friesland in 1701 en 1703

https://www.rug.nl/research/kenniscentrumlandschap/mscripties/mascr_s_looper_2019.pdf

Biografisch portaal

http://www.biografischportaal.nl/persoon/15351325

Genealogieonline

<https://www.genealogieonline.nl/stamboom-van-der-galien- bootsman/scans.php?indiv=I94409>

Archiefpagina

https://www.archieven.nl/nl/zoeken?miadt=36&mizig=210&miview=inv2&milang=nl&micols=1&mires=0&micode=323&mizk_alle=Johan%20Vegelin%20van%20Claerbergen

[1] Staat zo aangegeven op de wikipediapagina, heb ik niet kunnen achterhalen.

[2] Zie voor de volledige lijst met taken en jaartallen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Johan_Vegelin_van_Claerbergen

[3] https://nl.wikipedia.org/wiki/Vegelin_van_Claerbergen

[4] Tresoar, 323: Familie van Eysinga- Vegelin van Claersbergen, inv.nr. 2.2.5 Johan Vegelin van Claersbergen. https://www.archieven.nl/nl/zoeken?miadt=36&mizig=210&miview=inv2&milang=nl&micols=1&mires=0&micode=323&mizk_alle=Johan%20Vegelin%20van%20Claerbergen

[5] https://nl.wikipedia.org/wiki/Johan_Vegelin_van_Claerbergen.

[6] Dit is te lezen op de archiefpagina van Tresoar. Waarschijnlijk zijn deze stukken te vinden in zijn archief, maar ik heb ze niet kunnen achterhalen.

[7] Tresoar, 323: Familie van Eysinga- Vegelin van Claersbergen, inv.nr. 2.2.5 Johan Vegelin van Claersbergen. https://www.archieven.nl/nl/zoeken?miadt=36&mizig=210&miview=inv2&milang=nl&micols=1&mires=0&micode=323&mizk_alle=Johan%20Vegelin%20van%20Claerbergen

https://www.dbnl.org/tekst/aa__001biog23_01/aa__001biog23_01_0158.php

biografisch woordenboek

Dit is een uitgave van zijn Hs Indigesta Moles, in Tresoar EVC, toegang 323 Inv no 4079 over het Doelistenoproer van 1748; er zijn nog andere handschriften van hem, met name kleine boekjes met aantekeningen over het weer. Zie voor overzicht Gosse Blom, Repertoarium fan Egodokumintin oangeande Fryslan, no 704-707.

VvanC (1690-1772) was Grietman van Doniawerstal en woonde deels daar in Langweer, en deels in Leeuwarden.

Literatuur