De dagboeken van Doeke Wijgers Hellema, 1766-1856
1856_Wird_Hell
Hellema, Doeke Wijgers. ‘De dagboeken van Doeke Wijgers Hellema, 1766-1856’. Onder redactie van H. Algra, 1856 1821. Pdf en wordbestand op website archief. Tresoar Leeuwarden. https://historischcentrumleeuwarden.nl/onderzoek/archieven/scans-nedergerecht-leeuwarden?view=article&id=416:de-dagboeken-van-doeke-wijgers-hellema-1766-1856&catid=32.
Auteursgegevens
| Naam | Doeke Hellema |
| Geslacht | m |
| Geboortedatum | 1766 |
| Datum overlijden | 1856 |
| Religie | lidmaat Nederduits hervormde gemeente |
| Beroep | boer, onderwijzer, belastingontvanger |
Inhoud van de tekst
| Beschreven begin | 1821 |
| Contemporain begin | 1821 |
| Plaats onderwerp | Wirdum |
Notities
Doeke Wijgers Hellema was vanaf zijn zestiende onderwijzer in Wanswerd, waar hij in 1766 ook geboren werd. Later wordt hij in Wirdum naast onderwijzer ook rijksontvanger, kerkvoogd van de Nederlandse hervormde gemeente in hetzelfde dorp en lid van het Friesch genootschap. Later stopt hij met zijn werk als onderwijzer om boer te worden; hij hield varkens en koeien. Daarnaast was hij in 1815 één van de twee oprichters van O.B.A.S., de onderlinge Brand-assurantie sociëteit. O.B.A.S. verzorgde brandverzekeringen van huizen, boerderijen en inboedels, maar ook van hooi, dieren en gewassen. Daarnaast deed het aan brandpreventie, voornamelijk door controle van radio’s en rookkanalen en hooibroeicontrole.
In zijn kroniek vergelijkt hij vaak het heden met het verleden. Hij schrijft over nieuwe uitvindingen en politieke veranderingen, en is ook wetenschappelijk geïnteresseerd, onder andere in de vogeltrek van ooievaars. Hij is sceptisch over bliksemafleiders. De kroniek bevat ook persoonlijke details, zo schrijft hij vanaf 1836 dat zijn ogen slechter worden en hij een bril nodig heeft.
Naast zijn kroniek schreef hij ook een onvoltooide geschiedenis van Wirdum, een ‘tegenwoordige staat van Wirdum’, met beschrijving alle huizen, zeden en gebruiken en memoires, en een autobiografie. Hierin staat veel over zijn moeizame relatie met zijn tweede vrouw en over zijn diverse kinderen, een terugblik op de Franse tijd en zijn jeugd, en het een en ander over het Friesch genootschap.
Een volledige transcriptie van de kroniek bevindt zich als PDF bestand op de website van het Historisch Centrum Leeuwarden. Hier is ook zijn autobiografie te vinden. De onvoltooide geschiedenis en tegenwoordige staat van Wirdum zijn in bezit van zijn afstammelingen. Naast de transcriptie van het Historisch Centrum Leeuwarden is eerder door H. Algra een boek uitgegeven met een deel van de kroniek: Kroniek van een Friese boer. Dit is echter een bloemlezing, de versie van het Historisch Centrum is vollediger en preciezer.